Tarihte Yolculuk: Yozgat

YOZGAT

Tarihte Yolculuk serüvenimizin bir sonraki durağı ülkemizin kadim şehirlerinden, Çoğu medeniyete ev sahipliği yapmış ve sanıldığının aksine bir çok eseri bünyesinde barından Yozgat. Bu yazımızda Yozgat’ın Selçuklu ve Osmanlı dönemi tarihi yapılarını inceleyeceğiz. Eli öpülesi yaşlılarımız gibi bizleri ziyarete bekleyen bu ihtiyar yapıları da ziyaret etmeden geçip gitmeyelim. Hep birlikte bilgi sahibi olalım, gezelim, görelim, gelecek nesillere aktaralım. Yozgat şehrimizin kıymetli yapılarından Karabıyık Köprüsüyle başlayalım. Bakalım yolculuğumuz nerede başlayıp nerede bitecek?

Karabıyık Köprüsü

Şefaatli ilçesinin Karabıyık Köyü yakınlarında bulunan bu köprü, 1516 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Mısır Seferine giderken yaptırılmıştır. Kanak Çayı üzerinde moloz taş üzerine kesme taş kaplama olarak yapılan sivri kemerli, iki gözlü ve taş korkuluklu bir köprüdür. Köprünün zemini asfaltlanmıştır, taş döşeme halen görülebilmektedir. Uzunluğu 54 metre olan bu köprünün eni 4,50 metredir. Kemer açıklıkları ise 6,60 olup kitabesi maalesef günümüze ulaşmamıştır.

Restore edilmeden önce.

Restore edildikten sonra.

Behramşah (Muşali) Kalesi

Akdağmadeni ilçesi Muşali Köyünün kuzeyindeki yüksek tepede bulunan ufak bir kaledir. 13.yüzyılda Gıyaseddin Keyhüsrev’in emirlerinden Necmeddin Behramşah-ı Candar tarafından inşa ettirildiği tahmin edilmektedir. Kalenin yapımında moloz üzerine kesme taş kullanılmıştır. İleride bu taşlar tuğla gibi çaprazlama dizilerek zikzak duvar örtüsünü oluşturmaktadır. Batı ve kuzey dış duvarlarında uzun dikdörtgen üç ufak burç bulunmaktadır. Ayrıca kalenin bulunduğu tepenin batı eteğinde iki türbe (Ali Çelebi-Mahmut Çelebi) mevcuttur.

Behramşah (Muşali) Kalesi

Çınçınlı Sultan Hanı (Eski Han)

Saraykent ilçesi Saray mahallesinde bulunmaktadır. Dikdörtgen planlı bu yapı doğu-batı yönlüdür. Yapımında Horasan harç ve moloz taş kullanılarak balıksırtı şeklinde örülen duvarların üzeri kaplama taştır. Üst örtüsü tamamen yıkılmış ve iç bölüm mekanlarından herhangi bir iz kalmamıştır. Sadece temel izleri belli olan bu han günümüzde oldukça harap durumdadır. Valide Sultan Melike Mahperi Hatun tarafından 1240-1241 yıllarında yaptırıldığı bilnmektedir.

Çınçınlı Sultan Hanı(Eski Han)

Çerkez Bey Türbesi

Çayıralan ilçesinde bulunan bu türbe Bozok’ta 1542, Kırşehir’de 1557-1558 yıllarında Sancak Beyi olan Çerkez Bey’e aittir. Kümbetli cami avlusunda yer alan türbe, kare kaide üzerine sekizgen planlı olarak inşa edilmiştir. İçten kubbeli ve dıştan sivri külahlı bir yapıdır. Kümbetin kuzeyinde eyvah şeklinde olan yuvarlağımsı, sivri kemerli ve beşik tonozlu bu yapının yan duvarlarının ikisinde sivri kemerli nişler bulunan girişler vardır. İki yan taraftan birer taş merdivenli sanduka katının önündeki podyuma çıkılmaktadır. Bu podyumlardan profilli ve kemerli girişe sahip mezar odasına inilmektedir. Mezar odası kare planlı, kümbet ise sekizgen planlıdır. Yuvarlak yüksek bir kubbeyle örtülüdür. Düzgün kesme  taştan yapılmış olan kümbet, mezar odası ve gövde üzerinde farklı renkteki taşlarla görenleri etkilemektedir. Türbenin ön kısmı eyvana açıktır ve eyvanda bulunan kitabeye göre türbe H.996 (M.1587-1588) yılında yapılmıştır. Bahsettiğimiz kümbet, benzerleri içerisinde günümüze kadar ulaşan nadir yapılardan olduğu için 2005 yılında Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından koruma altına alınmıştır.

Çerkez Bey Türbesi

Tokmak Hasan Paşa Cami

Şefaatli ilçesi Paşaköy köyü Hasanköy mahallesinde bulunan bu caminin H.1187 (M.1773) tarihinde inşa ettirildiği bilinmektedir. Cami tek katlı ve kırma çatılı olup duvarları yığma taş örgü dizimiyle yapılmıştır. Dikdörtgen planlı ve kuzey-güney yönlüdür. Duvarları sıva üzerine badanalanmıştır. Altta ve üstte pencere sıraları bulunmaktadır. Minaresi  tek şerefeli ve spiralli olarak sonradan eklenmiştir. Giriş kapısı basıl kemerli ve profilli olan caminin tavanı ahşap kaplamadır. Tavan, harim kısmından mihraba gidildikçe kalınlaşan ve devşirme taşlar kullanılan kaideler üzerine oturan 8 tan serbest, 4 tane yalancı ayak ve dikine atılmış ahşap kirişler üzerinedir. Ahşap ayakların üst kısımları antik gelenekteki oymalı sütun başlığını anımsatmaktadır. Duvar cephesinden dışa doğru dikdörtgen bir pano içerisinde yer alan mihrap, duvar içine gömülen bir niş şeklindedir. Cami, H.1313 (M.1895) yılında Hacı Yakup Muzaffer tarafından tamir edilmiş ya da ettirilmiştir. 1965 yılındaysa ufak bir restorasyon çalışması yapılmıştır. Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 2005 yılında koruma altına alınmıştır.

Tokmak Hasan Paşa Cami

Tarih yolculuğumuzda bugün Yozgat'a konuk olduk. Memleketimizin her köşesinde değerli yapıların olduğu aşikarken bilinmemesi bizleri derinden yaralamakta ve üzmekte. Umuyoruz ki tekrar bu güzide eserler gün yüzüne çıkacaktır. Bir sonraki Şehrimizde buluşmak ümidi ile, baki muhabbetle...

Yazan: Ayşenur Çakmak