Malcom henüz 6 yaşındayken babası(resmi kayıtlara göre) tramvay kazasında vefat etti, annesi ise geçirdiği sinir krizi ardından sinir bozukluğu tedavisi görmesi için hastaneye yatırıldı. Malcom ve kardeşleri birbirinden ayrılarak koruyucu ailelere verildiler.
Malcolm Little, orta okulda diğer öğrencilerden daha başarılıydı. En büyük arzusu avukat olmaktı fakat beyaz bir öğretmeninin "avukatlık bir zenci için hiç de gerçekçi bir hedef değil" demesi üzerine okulu bıraktı. Malcolm, daha sonra duygusunu, beyaz dünyada yeteneği ne olursa olsun kariyer hedefleyen bir siyahi için yer yok diyerek ifade etti.
1943 yılında gittiği Harlem’de uyuşturucu, kumar, haraç, hırsızlık ve fuhuş da dahil olmak üzere birçok suça bulaştı. Kızıl Detroit dediği anne tarafından dedesinden bir miras kaldı. 1945 yılının sonlarına doğru Boston'a geri döndü. 1946 yılında tamirci dükkanından saat çalarken tutuklandı. Şubat ayında ise, yankesicilik ve haneye tecavüz suçlarından 8 ile 10 yıl arasında ceza aldı.
Malcolm Little hapishanedeki süresinde kendi kendisini yetiştirmiş bir kişi olan mahkûm arkadaşı John Bembry ile görüştü. John Bembry Malcom’ un okuma isteğini artırmıştı.
Bu sırada kardeşlerinden bazıları İslam Ümmeti ile ilgili haberler göndermişti. İlk başlarda çok ilgilenmedi. Daha sonra kardeşinin ‘’Malcom sigara içmeyi ve domuz eti yemeyi bırak. Hapishaneden nasıl çıkacağını sana göstereceğim.’’ Mesajından sonra ikisini de bıraktı. Kardeşi ziyarete geldiği bir vakitte İslam hareketi ve öğretileri ile ilgili bilgiler verdi. Beyaz insanlarla kurduğu ilişkilerde hep üzülen, darbe alan taraf olan Malcom dinlere olan düşmanlığından dolayı iblis lakabını aldı ama Malcom İslam Ümmeti’ nin çağrılarını kabul eden biri olmaya başlamıştı artık.
Şartlı tahliyeyle çıkar çıkmaz İslam Ümmeti ile ilgili çalışmalara başlayan malcom ilk başta yardımcı vaiz olurken daha sonra birçok cami kurdu ve yönetici oldu.
Duruşu, konuşması, giyimi, boy-posu ile çokça insanın dikkatini çeken ve zencilerin İslam Ümmeti hareketine katılmasında en başta yer alan Malcom FBI’nda dikkatini çekmişti.
Bir konferansında tanıştığı Betty Sanders ile daha sonra yemekli bir toplantıda tekrar karşılaştı ve Betty Malcom’ un daha sonrasındaki konferanslarına katılmıştı. Yüz yüze görüşmeleri İslam Ümmeti hareket öğretilerine ters düşmekteydi. Betty konferanslara Malcom’ un davetiyle katılmaya başlamıştı. Malcom bir telefon görüşmesinde Betty’ ye evlenme teklifinde bulunmuş ve iki gün sonra evlenmişlerdi. Bu evlilikten 6 kız çocukları oldu.
Malcom’ un halk arasında ilk tanınması Johnson Hinton’ un New York’ ta polisler tarafından darp edilerek ağır yaralanmasıyla olmuştu. Polis merkezine bir avukatla giden Malcom kefalet talebenin reddedilmesiyle birlikte dışarı çıktı ve karşısındaki binlerce kişiyi bir el hareketiyle göndermişti. Polisin dikkatini çekmişti bu adam.
1960’lı yıllara doğru Malcom’ sorunlarla ilgili yapmış olduğu yorumlar gazete, radyo ve birçok medyada yer aldı.
1964 yılındaki ayrılığına kadar Malcolm X'in desteklediği inançlardan bazıları:
• İnsanların aslının siyahiler olduğu,
• Beyaz tenli insanları "şeytan" olduğu,
• Siyahilerin beyaz insanlardan üstün olduğu ve
• Çok yakında beyaz ırkın yok olacağı.
Malcolm X genelde İslam Ümmeti hareketinin en etkili (Elijah Muhammed'den sonra) ikinci lideri olarak kabul görmektedir. Ayrıca boksör Cassius Clay'in de (Muhammed Ali) harekete katılmasını sağlamıştır. Daha sonra ikisi de hareketten ayrılarak Sünni Müslüman olmuşlardır.
Başkan Kennedy suikastı hakkında yorum yapması istenince Malcom "tavukların eve tünemesi durumudur. Tavukların eve tünemesi beni asla üzmez; hatta daha mutlu yapar” dedi. Yapılan açıklamalar geniş bir kamu kitlesinin tepkisini çekti. Kennedy'nin ailesine taziye mesajları gönderen ve hatiplerine bu konuyla ilgili konuşma yapmamaları yönünde uyaran İslam Ümmeti hareketi ise, parlayan yıldızı olan Malcolm X'i alenen kınadı. Malcolm X postalarını ve hatiplikteki derecesini gizli tutmasına rağmen, 90 günlüğüne kamu önünde konuşması yasaklandı.
Elijah ile ilgili, hareketin sekreterleriyle evlilik dışı yakınlıklar —öğretilerine zıtlık teşkil eden— kurduğuna yönelik söylentiler ortaya çıkmıştı. Malcolm X, ilk başta söylentileri dikkate almadı. Elijah'ın oğlu Wallace ve ithamlara maruz kalan kadın ile konuşmasından sonra söylentilere inanmaya başlamıştı. 1963’ te ise söylentilerin doğruluğunu kabul etti.
Medyanın sevilen yüzü olan Malcolm X, bazı hareket üyeleri tarafından Elijah'ın liderliği için bir tehdit unsuru olarak görülmekteydi. Louis Lomax 'ın, 1963 yılında kaleme aldığı İslam Ümmeti hareketi hakkındaki kitabının (When the Word Is Given) kapağında Malcolm X'in resmini kullanması ve içerisinde beş tane konuşmasına yer vermesi üzerine Malcolm X'in otobiyografisi yayıncıların ilgisini çekmeye başladı.
8 Mart 1964'te Malcolm X, İslam Ümmeti hareketinden ayrıldığını açıkladı. Kendisinin de dediği gibi hala bir Müslüman'dı fakat şiddetli ve sert öğretilerinden dolayı hareketin kendisinden "uzaklaşabildiği kadar uzaklaştığını" düşünüyordu. Daha sonra, Afroamerikalıların "politik bilincini artıracak" siyahi milliyetçisi bir organizasyon düzenlemeyi planladı.
İslam Ümmeti hareketinden ayrıldıktan sonra, Müslüman Camisi isimli dini organizasyon ile Pan-Afrikanizm'i savunan ve dini olmayan Afro-Amerikan Birliği Örgütü 'nü kurmuştur. Nisan ayında ise, Afroamerikanların oylarını akıllıca kullanmaları gerektiği ve yeni seçilecek hükûmetin tam eşitlik haklarını elde etmelerini engellemesi durumunda silaha sarılmaları gerekebileceğini anlattığı "The Ballot or the Bullet" isimli bir konuşma yaptı.
Birkaç tane Sünni tarafından inançlarını öğrenmesi teşvik edildi; bundan kısa süre sonra da Sünnilik mezhebini seçti.
Nisan 1964'te, kız kardeşi Ella Little-Collins tarafından aldığı maddi destek ile Hac ibadetini başlangıcı olan Cidde'ye gitti fakat, Amerikalı olması ve Arapça konuşamamasından dolayı Müslüman olup olmadığı anlaşılamadığı için Cidde'de bekletilmeye başlandı. Yardım almak için Peygamberimizin Örnek Ahlakı kitabının yazarı Abdurrahhman Hasan Azzam ile irtibata geçti. Azzam'ın oğlu gelip onu Cidde'den alarak özel otel odasına götürdü. Diğer günün sabahı ise Prens Faysal tarafından devlet misafiri olarak sayıldığını öğrendi, Hac ibadetlerini tamamladıktan birkaç gün sonra prens ile görüşme yaptı. Bu ibadet Malcom X'in fikirlerini değişmesine çokça etkili oldu.
21 Şubat 1965'te Manhattan'daki Audubon Salonu'nda; Malcolm X konuşma yapmaya hazırlanırken, 400 kişilik dinleyicilerden birisi "Zenci! Ellerini cebimden çek!" diye bağırdı. Malcolm ve korumalarının olayı bastırmaya çalışacakları sırada, bir adam ileriye doğru atılarak Malcolm'un göğsüne ateş etti; iki kişi daha tabancalarıyla sahneye doğru ateş etti. Columbıa Üniversitesi Tıp Merkezi'ne götürülmesinden kısa süre sonra, 15:30' da öldüğü açıklandı. Yapılan otopsiye göre göğsünde, sol omzunda, kollarında ve bacaklarında olmak üzere 21 yerinden yaralandığı belirlendi.
Saldırganlardan birisi (İslam Ümmeti hareketinin üyelerinden Talmadge Hayer) polis olay yerine ulaşamadan kalabalık tarafından linç edilmiştir; tanıkların belirlemelerine göre diğer iki saldırgan da hareket üyelerinden Norman 3X Butler ile Thomas 15X Johnson'dır. Mart 1966'da, üç kişi suçlu oldukları kanıtlanarak müebbet hapse mahkûm edilmişlerdir. (Hayer duruşma sırasında suçunu itiraf etti. Butler ve Johnson olmadıkları haricinde diğer iki saldırgan hakkında başka bir şey söylemedi. 1977 ve 1978 yıllarındaki tekrar yargılanma süresinde, suikastı planlayan veya gerçekleştiren 4 isim verdi.)
Sonradan Muhammed Abdul Aziz olarak tanınan Butler, 1985 yılında şartlı tahliye edildi; 1988'de İslam Ümmeti hareketine ait Harlem'deki caminin lideri oldu; masum olduğunu savunmaktadır. Hapishanedeyken ismini Halil İslam olarak değiştiren Johnson, hareketi ve öğretilerini reddederek Sünnilik mezhebini seçti; 1987 yılında serbest bırakılmasından, Ağustos 2009'daki ölümüne kadar suçsuz olduğunu savunmuştur. Sonradan Mücahit Halim diye tanınan Hayer ise 2010 yılında şartlı tahliye edildi.
Malcom X ölümüyle çokça insanı üzüntüye boğmuştur hatta öyle ki halka açık şekilde düzenlenen cenaze törenine 30 bin kadar kişi katılmış. Törene katılan sivil haklar liderlerinin arasında John Lewis, Bayard Rutin, James Forman, James Farmer, Jesse Gray ve Andrew Young vardı. Aktör ve aktivist olan Ossie Davis Malcolm X'i "parlayan kara prensimiz" şeklinde tanımlayan bir methiye düzmüştür.
Yazan: Mehmet Öztürk
0 Yorumlar